yüksek hızlı tren ne demek?

200x200px{{!}}upright=1.20 | altyazı = | resim2 = HT80101.jpg | resim_boyutu2 = frameless{{!}}300x300px{{!}}upright=1.20 | altyazı2 = Ankara - Konya YHT ve Ankara - Eskişehir YHT hatlarında hizmet veren bir HT 80000 yüksek hızlı tren seti | yerel_adı = | sahibi = TCDD | hizmet_alanı = <span style="color:green;">İşletmede <small>(Ankara, Eskişehir, Bilecik, Sakarya, Kocaeli, İstanbul, Konya, Karaman)</small></span>
<span style="color:red;">Gelecekte<small>(Afyonkarahisar, Uşak, Manisa, İzmir, Kırıkkale, Yozgat, Sivas, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Bursa, Kayseri, Balıkesir, Niğde, Aksaray, Mersin, Adana, Osmaniye, Gaziantep)</small></span> | bölge = | taşıma_türü = Yüksek hızlı demiryolu taşımacılığı | hat_sayısı = 6 (işletmede) | hat_numarası = | istasyon_sayısı = | günlük_yolcu_sayısı = | yıllık_yolcu_sayısı = | baş_yönetici = | merkez = Etimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu | web_sitesi = | inşaata_başlama = | hizmete_giriş = 13 Mart 2009 (Ankara - Eskişehir)¹ | hizmetten_çıkış = | işletmeci = TCDD Taşımacılık | karakter = | taşıt_sayısı = | tren_uzunluğu = | sistem_uzunluğu = 1213 km (753,72 mi) | yol_sayısı = | hat_açıklığı = Standart (1435 mm) | en_düşük_eğrilik_yarıçapı = | elektriklendirme = 25 kV AA Katener | ortalama_hız = 200 - 300 km/sa | en_yüksek_hız = 200 - 300 km/sa | harita =
| harita_durumu = collapsed }} Yüksek Hızlı Tren ya da kısaca YHT, Türkiye'de TCDD'ye ait yüksek hızlı demiryolu hatları üzerinde TCDD Taşımacılık tarafından işletilen yüksek hızlı tren setleri ile sunulan yüksek hızlı demiryolu hizmetidir.

Tarihçe

İlk hizmete giren YHT hattı olan Ankara - Eskişehir YHT'nin ilk seferi 13 Mart 2009'da saat 09.40'ta Ankara Garı'ndan Eskişehir Garı'na içinde dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da bulunduğu bir trenle yapmıştır. Bu sefer ile Türkiye, Avrupa'da 6. ve dünyada 8. yüksek hızlı tren kullanan ülke olmuştur.² İlk YHT hattını takiben 13 Haziran 2011'de Ankara - Konya YHT hattının ticarî sefer denemesi yapılmıştır. Trenin bu denemede 287 km/sa hıza ulaştığı ve Ankara-Konya arasını dönemin parasıyla 500 TL'lik bir enerji masrafıyla kat ettiği kaydedilmiştir.³ Hat, 23 Ağustos 2011'de hizmete girmiştir. Peşinden 25 Temmuz 2014'te Ankara - İstanbul YHT ve İstanbul - Konya YHT hatları (Pendik'e kadar) hizmete girmiştir.⁴ 12 Mart 2019 tarihinde ise Marmaray projesi kapsamında Gebze - Halkalı arasındaki demiryolu hattının tamamlanması ile YHT seferleri İstanbul Boğazı'nın altından geçerek Halkalı'ya kadar yapılmaya başlanmıştır.⁵ 8 Şubat 2022'de Konya - Yenice yüksek standartlı demiryolu'nun Konya - Karaman kesimiyle birlikte Ankara - Karaman YHT ve İstanbul - Karaman YHT hatları da hizmete girmiştir.

TCDD hızlı tren servisinin adını belirlemek bir için anket yapmış, ankette yüksek oy alan "Türk Yıldızı", "Turkuaz", "Kardelen", "Yüksek Hızlı Tren", "Çelik Kanat", "Yıldırım" gibi isimler arasından Yüksek Hızlı Tren adında karar kılındığını açıklamıştır.⁶

Hatlar

Ankara - Eskişehir Yüksek Hızlı Treni

Ankara - Eskişehir Yüksek Hızlı Treni (Ankara - Eskişehir YHT), Ankara YHT Garı - Eskişehir Garı arasında yer alan uzunluğundaki güzergâhta TCDD Taşımacılık tarafından işletilen YHT hattıdır.

4 istasyonu bulunan YHT hattında her gün karşılıklı olarak 3 sefer düzenlenmektedir. Ortalama sefer süresi Ankara - Eskişehir arasında 1 saat 26 dakika, Eskişehir - Ankara arasında ise 1 saat 29 dakikadır.⁷⁸

Ankara - Karaman Yüksek Hızlı Treni

Ankara - Karaman Yüksek Hızlı Treni (Ankara - Karaman YHT), Ankara YHT Garı - Karaman Garı arasındaki uzunluğundaki güzergâhta TCDD Taşımacılık tarafından işletilen bir YHT hattıdır.

7 istasyonu bulunan YHT hattında her gün karşılıklı olarak 2 sefer düzenlenmektedir. Ortalama sefer süresi Ankara - Karaman arasında 2 saat 50 dakika, Karaman - Ankara arasında ise 2 saat 45 dakikadır.⁹¹⁰

Ankara - Konya Yüksek Hızlı Treni

Ankara - Konya Yüksek Hızlı Treni (Ankara - Konya YHT), Ankara YHT Garı - Konya Garı arasındaki uzunluğundaki güzergâhta TCDD Taşımacılık tarafından işletilen bir YHT hattıdır.

4 istasyonu bulunan YHT hattında her gün karşılıklı olarak 5 sefer düzenlenmektedir. Ortalama sefer süresi Ankara - Konya arasında 1 saat 50 dakika, Konya - Ankara arasında ise 1 saat 49 dakikadır.¹¹¹²

Ankara - İstanbul Yüksek Hızlı Treni

Ankara - İstanbul Yüksek Hızlı Treni (Ankara - İstanbul YHT), Ankara YHT Garı - Halkalı arasındaki uzunluğundaki güzergâhta TCDD Taşımacılık tarafından işletilen bir YHT hattıdır.

14 istasyonu bulunan YHT hattında her gün karşılıklı olarak 12 sefer düzenlenmektedir. Ortalama sefer süresi Ankara - Söğütlüçeşme arasında 4 saat 30 dakika, Ankara - Halkalı arasında 5 saat 24 dakika, Söğütlüçeşme - Ankara arasında 4 saat 25 dakika ve Halkalı - Ankara arasında ise 5 saat 29 dakikadır.¹³¹⁴

İstanbul - Eskişehir Yüksek Hızlı Treni

İstanbul - Eskişehir Yüksek Hızlı Treni (İstanbul - Eskişehir YHT), Söğütlüçeşme Tren İstasyonu - Eskişehir Garı arasındaki uzunluğundaki güzergâhta TCDD Taşımacılık tarafından işletilen bir YHT hattıdır.

9 istasyonu bulunan YHT hattında her gün karşılıklı olarak 1 sefer düzenlenmektedir. Ortalama sefer süresi İstanbul - Eskişehir arasında 3 saat 9 dakika, Eskişehir - İstanbul arasında ise 3 saat 4 dakikadır.¹⁵¹⁶

İstanbul - Konya Yüksek Hızlı Treni

İstanbul - Konya Yüksek Hızlı Treni (İstanbul - Konya YHT), Halkalı - Konya Garı arasındaki uzunluğundaki güzergâhta TCDD Taşımacılık tarafından işletilen bir YHT hattıdır.

13 istasyonu bulunan YHT hattında her gün karşılıklı olarak 5 sefer düzenlenmektedir. Ortalama sefer süresi Söğütlüçeşme - Konya arasında 5 saat, Halkalı - Konya arasında 5 saat 46 dakika, Konya - Söğütlüçeşme arasında 5 saat 6 dakika ve Konya - Halkalı arasında ise 5 saat 47 dakikadır.¹⁷¹⁸

İstanbul - Karaman Yüksek Hızlı Treni

İstanbul - Karaman Yüksek Hızlı Treni (İstanbul - Karaman YHT), Söğütlüçeşme Tren İstasyonu - Karaman Garı arasındaki uzunluğundaki güzergâhta TCDD Taşımacılık tarafından işletilen bir YHT hattıdır.

13 istasyonu bulunan YHT hattında her gün karşılıklı olarak 1 sefer düzenlenmektedir. Ortalama sefer süresi İstanbul - Karaman arasında 6 saat, Karaman - İstanbul arasında ise 5 saat 58 dakikadır.¹⁹²⁰

Tren setleri

Şu anda, YHT servisinde çalışan toplam 19 adet olmak üzere iki tip yüksek hızlı tren seti vardır:

• 12 adet CAF tarafından üretilen HT 65000 yüksek hızlı tren seti
• 7 adet Siemens AG tarafından üretilen Siemens Velaro marka HT 80000 yüksek hızlı tren seti²¹.

13 Nisan 2018'de on adet Velaro tren seti alımı için Siemens ile sözleşme imzalandı. Bu sözleşme ile Türk Velaro filosu 17 sete çıkacaktır.²²

Ayrıca Eskişehir - Ankara hattında test amaçlı kullanılmak üzere İtalya'dan iki adet ETR 500 Y2 tipi tren seti kiralanmıştır. Operasyon hızı 300 km/sa olan ²³ setler ile 14 Eylül 2007'deki test sürüşleri sırasında 303 km/sa hız yapılarak Türkiye rekoru oluşturulmuştur.²⁴

Özellikleri

Her sette, önde ve arkada kontrol kabinli vagonlar, ekonomi sınıfı ve business sınıfı yolcu vagonları bulunur. Oturma düzenleri business sınıfta arka arkaya 3 koltuk (bir tarafta 1, diğer tarafta 2) ve ekonomi sınıfında arka arkaya 4 koltuk (her iki tarafta 2) şeklindedir. Toplamda 419 yolcu kapasiteli olan setlerde 55 business, 354 ekonomi sınıf , 8 kafeterya ve 2 tekerlekli sandalye bölümü bulunmaktadır. Ayrıca, bazı HT80000 setlerinde 4 koltuklu business class vagonları vardır.²⁵²⁶

Otomatik kayar kapılar, vagonlar arasında geçiş sağlar. Bagaj, koltukların üstündeki üst kısımlara, vagon girişlerindeki özel bölümlere veya koltukların altına yerleştirilebilir. Birinci sınıf vagonlarda, Wi-Fi hizmeti ve dizüstü bilgisayar için güç girişleri mevcuttur. Tüm setlere tekerlekli sandalyeyle erişilebilir (yalnızca ekonomi sınıfında özel yer vardır). Ekonomi sınıfında koltuklar kumaş kaplıdır ve ses konnektörleri ve katlanabilir masalara sahiptir. Business sınıfta deri kaplı koltuklar ve 4 farklı kanalda en az 4 saat yayın yapabilen görsel ve işitsel yayın sistemi, tüm vagonlarda tavanda yol bilgisi ve reklam yayını yapan LCD ekranlar bulunmaktadır. Setlerde bulunan tuvaletler engelli yolcuların da ihtiyacının giderilmesini sağlayacak şekilde özel tasarlanmıştır. Tren ve platformlar, engellilerin rahat bir şekilde seyahat edebilecekleri şekilde tasarlanmıştır. Setler, yolculuk esnasında dışarıdan düşük gürültü gelmesini sağlayacak ses yalıtımına ve yolcuların olası kulak rahatsızlıklarının önlenmesi için basınç dengeleme sistemine sahiptir.²⁷²⁸

Güvenlik açısından, hız ve mesafe kontrol sinyal ekipmanları ve olası kazalarda vagonların üst üste tırmanmalarını önleyen dizayna sahiptirler. 1 tane makinistlerin bulunduğu bölümde 4 tane de tren dışı olmak üzere toplam 16 kameranın bulunduğu trende, uçaklardakine benzer şekilde "hadise kaydedici" de vardır. Ayrıca, makinistlerin ani bayılması ya da ani ölümlere karşı treni durduran 'Totman' cihazı ve arızaları anında tespit eden SICAS bilgisayarı mevcuttur. Tren hareket ettikten sonra giriş kapılarının otomatik olarak kilitleyen sistem, kızaklama önleme sistemi, acil durum freni, arıza ve bilgi aktarımı için GPRS modülü, giriş kapılarında sıkışmayı önleyen engel tespit sistemi ve yangın tespit sistemi de trenlerdeki diğer güvenlik sistemleridir.²⁹³⁰

Servis ve operasyonlar

YHT tren ve otobüs bağlantıları

TCDD Taşımacılık tarafından Konya Garı ve Eskişehir Garı kalkış ve varışlı olarak çeşitli illere YHT saatleri ile uyumlu bağlantı tren ve otobüs seferleri düzenlenmektedir. Bunlar şu şekildedir:³¹

• Eskişehir - Kütahya - Afyonkarahisar arasında tren bağlantısı
• Eskişehir - Bursa arasında otobüs bağlantısı
• Konya - Karaman arasında otobüs ve tren bağlantısı
• Konya - Antalya - Alanya arasında otobüs bağlantısı

Hız sınırlamaları

YHT, Ankara - İstanbul YHD hattında azami 250 km/sa, Polatlı - Konya YHD hattında azami 300 km/sa hızda çalışmaktadır. Ancak YHT, Ankara - İstanbul arasında yüksek hızlı demiryolunun henüz tamamlanmamış, Pamukova - Arifiye arası gibi bazı kesimlerinde 160 km/sa hız ile çalışmaktadır.³² Bunun yanı sıra, özellikle Ankara ve İstanbul'da olmak üzere merkez istasyona yaklaşılırken ve bazı kentsel bölümlerde de hız kısıtlamaları uygulanmakta ve yolculuk süreleri artmaktadır. Aynı zamanda, operasyonel olarak Ankara'da Başkentray ve İstanbul'da Marmaray ile ortak raylar kullanılabilmekte ve dolayısıyla yolculuk süresi artabilmektedir.³³

Personel, işletme ve güvenlik

YHT hizmetinde genellikle 1 tren mühendisi (bazı trenlerde 2), bir tren yöneticisi (bazı seyahatlerde yoktur), iki tren görevlisi ve bir kafe görevlisi vardır. Birinci sınıf yolculara, biletlerini alırken satın almaları durumunda koltuklarında yemek ikram edilir. Trenlere erişirken, yolcular havaalanlarında olduğu gibi bir güvenlik kontrolünden geçmelidir.³⁴

Bakım ve Onarım

Setlerin bakımı Ankara Eryaman YHT Garı'nın bitişiğinde bulunan Etimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu'nda yapılmaktadır.³⁵ Tesis, 2017 yılında faaliyete geçmiş, 50 bin metrekaresi kapalı 300 bin metrekare alana kurulmuştur. YHT setlerine, rutin dışı bir durum gelişmezse, plan dahilinde 3 veya 4 gün arayla bakım yapılmaktadır.³⁶

Kazalar

13 Aralık 2018³⁷ tarihinde saat 06.30'da Ankara YHT Garı'ndan kalkan Konya yönüne doğru hareket eden yüksek hızlı trenin Ankara'nın Yenimahalle ve Etimesgut ilçelerinin arasında yer alan Marşandiz Tren İstasyonu'nda yol kontrolü yapan kılavuz lokomotifle çarpışması sonucu Marşandiz hızlı tren kazası meydana gelmiştir.³⁸³⁹ 206 yolcunun bulunduğu trende 47 kişi yaralanmış, 9 kişi de yaşamını yitirmiştir.⁴⁰⁴¹⁴²

Ayrıca bakınız

• Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
• TCDD Taşımacılık
• Türkiye'de yüksek hızlı demiryolu

Dış bağlantılar

Kaynakça

Orijinal kaynak: yüksek hızlı tren. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. YHT Tanıtım Kitabi (YHT Reference Book), published by TCDD and Turkish Ministry of Transport. ↩

2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩

21. Milliyet: 400 kilometre hız yapan trenler Türkiye'ye geliyor ↩

22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩

Kategoriler